Γεώργιος Καστριώτης «Σκεντέρμπεης»: Ο Έλληνας-εθνικός ήρωας των Αλβανών - Γιατί οι Αλβανοί τον οικειοποιήθηκαν

Φωκίων Δανιηλίδης

Η επέκταση των Οθωμανών κατά τον ύστερο μεσαίωνα ήταν καθοριστικής σημασίας για την παγκόσμια ιστορία. Με την πτώση του Βυζαντίου, μίας αυτοκρατορίας που για πάνω από χίλια χρόνια είχε καταφέρει να κρατήσει τους εισβολείς περιορισμένους στην Ανατολή, η Ευρώπη και δη οι λαοί των Βαλκανίων κατάλαβαν πως ο Οθωμανικός βόας θα συνέχιζε να προωθείται, χωρίς να δείξει κανένα έλεος στους χριστιανούς. Έτσι και έγινε. Κατά τα επόμενα εκατό χρόνια, Έλληνες, Βλάχοι, Βούλγαροι, Κροάτες, Σέρβοι, Αλβανοί και τα υπόλοιπα κράτη της χερσονήσου κατακτήθηκαν το ένα μετά το άλλο, με πολλούς να συνεχίζουν την αντίσταση μέχρι την τελευταία τους πνοή. 

Ο Γεώργιος Καστριώτης, ή όπως είναι επίσης γνωστός, Σκεντέρμπεης, αποτελεί ηχηρό παράδειγμα. Συνεχίζοντας να αντιστέκεται στους Τούρκους ακόμη κι όταν βρισκόταν σε εξαιρετικά μειονεκτική θέση και χωρίς κανέναν να τον υποστηρίζει, κατάφερε να αφήσει την σφραγίδα του ανεξίτηλη στο πέρασμα του χρόνου και να μείνει στην ιστορία γνωστός ως ένας από τους σπουδαιότερους προστάτες του χριστιανισμού. Μέχρι σήμερα τιμάται στην Αλβανία ως εθνικός ήρωας.                              

Ο Γεώργιος γεννήθηκε στις 6 Μαϊου του 1405. Αν και δεν μας είναι πολλές πληροφορίες γνωστές για τα παιδικά του χρόνια, γνωρίζουμε πως ο ήταν γιος του Ιωάννη Καστριώτη, ενός ισχυρού φεουδάρχη της Αλβανίας, ενώ οι απόψεις διίστανται όσον αφορά την εθνικότητά του. Το 1423 δόθηκε από τον πατέρα του ως αιχμάλωτος στον Οθωμανό σουλτάνο Μουράτ Β' και αφού εξισλαμίστηκε, μεταφέρθηκε στην Ανδριανούπολη, όπου έλαβε πλούσια μόρφωση. Ύστερα, υπηρέτησε στον Οθωμανικό στρατό για πολλά χρόνια, μαθαίνοντας με αυτόν τον τρόπο τις πολεμικές τακτικές της στέπας, με χαρακτηριστικότερη εκείνη της παραπλανητικής υποχώρησης, η οποία είχε επανειλημμένως ξεγελάσει τα χριστιανικά στρατεύματα.

Ο ίδιος, αν και ήταν βαθύτατα πιστός στην πατρίδα του, παρέμεινε αδρανείς για πολλά χρόνια. Αρνήθηκε να υποστηρίξει τον πατέρα του στις απόπειρές του να επαναστατήσει και συμμετείχε σε πολλές επιθέσεις κατά των χριστιανών χωρίς καμία αντίρρηση.  Ο Καστριώτης γνώριζε πως δεν μπορούσε να προδώσει τους Οθωμανούς ακόμα και αντιθέτως επέλεξε να περιμένει υπομονετικά, παρατηρώντας τα τεχνάσματα του στρατού τους και περιμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία να δράσει. Κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Μουράτ, ο οποίος του έδωσε κάποιες εκτάσεις γης στην Μακεδονία, καθώς και τον τίτλο “Ίσκάντερ”, το όνομα που πολλοί λαοί της Ανατολής, με κυριότερους του Πέρσες και του Τούρκους, αναφέρονταν στον Μέγα Αλέξανδρο και αργότερα του δόθηκε και ο τίτλος του “μπέη”. Ο συνδυασμός των δύο οδήγησαν στο να αποκαλείται “Ισκαντέρμπεης” και από τους Αλβανούς “Σκεντέρμπεης”. 

Εν καιρώ, ο σουλτάνος τον εμπιστεύθηκε αρκετά για να τον διορίσει προσωρινά υπεύθυνο του κάστρου της Κρούγιας. Εκεί, ο Γεώργιος σύναψε στα κρυφά συμφωνίες με την Νάπολη και προετοίμασε το οχυρό και τους κατοίκους του για την μελλοντική επιστροφή του. Είχε αποφασίσει να χρησιμοποιήσει την Κρούγια ως βάση, όταν επιτέλους έβρισκε την ευκαιρία να προδώσει τον σουλτάνο. Το 1443 ο πάπας Ευγένειος Δ' κήρυξε την τελευταία επίσημη σταυροφορία κατά των Οθωμανών, με την ελπίδα να τους απωθήσει οριστικά από την Ευρώπη. Με επικεφαλής τους Ούγγρους, οι σταυροφόροι απέσπασαν μερικές νίκες και ο Μουράτ αποφάσισε να στείλει, μεταξύ άλλων, τον Σκεντέρμπεη για να αντιμετωπίσει τους σταυροφόρους, όμως εκείνος εγκατέλειψε την μάχη, καταδικάζοντας τους Τούρκους σε βέβαιη ήττα.

Ο Ιωάννης Ουνυάδης, ο επικεφαλής της σταυροφορίας, ανακατέλαβε τα Σόφια και εξανάγκασε τον σουλτάνο στην υπογραφή ειρήνης, ενώ ο Καστριώτης κατευθύνθηκε προς την Κρούγια με μία χούφτα Αλβανών από τον Τουρκικό στρατό. Όταν έφτασε στην πύλη του κάστρου, έπεισε την φρουρά του οχυρού να τον αφήσει να εισέλθει, παρουσιάζοντας στους φύλακες μία ψεύτικη επιστολή από τον σουλτάνο, σύμφωνα με την οποία η Κρούγια παραχωρούνταν στον ίδιο. Το ίδιο βράδυ, προτού οι Οθωμανοί προλάβουν να εξακριβώσουν την εγκυρότητα του γράμματος, δολοφονήθηκαν στον ύπνο τους. Μετά από είκοσι χρόνια υπομονής, ο Σκεντέρμπεης δήλωσε ανυποταγή στον σουλτάνο και ανεξαρτητοποιήθηκε από αυτόν. Αν και τότε δεν υπήρχε ένα ενιαίο Αλβανικό κράτος, οι Αλβανοί φεουδάρχες της περιοχής δήλωσαν την υποστήριξή τους στον Καστριώτη. Η τελευταία αλβανική εξέγερση (1443-1479) είχε πλέον αρχίσει.

Όταν έλαβε τα νέα της αποστασίας του, ο Μουράτ αποφάσισε να εξολοθρεύσει άμεσα τον νέο του εχθρό. Υποτίμησε, ωστόσο, τον Σκεντέρμπεη, στέλνοντας ένα σχετικά μικρό στρατό στην Κρούγια, ο οποίος όμως παρέμενε κατά πολύ ισχυρότερος από τον αλβανικό.  Ο Καστριώτης είχε σχεδιάσει από πριν να οδηγήσει τους Οθωμανούς σε ένα κοντινό δάσος, του οποίου την τοπογραφία είχε ήδη μελετήσει εξονυχιστικά. Οι δύο στρατοί κατασκήνωσαν απέναντι ο ένας από τον άλλον και ενώ οι Αλβανοί ξεκουράζονταν, οι Τούρκοι, πιστεύοντας πως η νίκη τους την επόμενη μέρα ήταν σίγουρη, γιόρταζαν μέχρι αργά το βράδυ. Την επόμενη μέρα, πριν ξεκινήσει η σύγκρουση, ο Σκεντέρμπεης διέταξε το ιππικό του να κρυφτεί στο δάσος και να περιμένει.

Η μάχη ξεκίνησε με την έφοδο του Οθωμανικού ιππικού. Το πεζικό του Καστρώτη μπόρεσε να την αποκρούσει και τότε οι Τούρκοι υποχώρησαν, ελπίζοντας να ξεγελάσουν τους Αλβανούς στο να τους επιδιώξουν και να περικυκλωθούν από τον υπόλοιπό τους στρατό. Ο Σκεντέρμπεης όμως, όπως έχουμε πει, γνώριζε για την παραπλανητική υποχώρηση των Οθωμανών και διέταξε τον στρατό του να παραμείνει στην θέση του. Βλέποντας πως η στρατηγική τους απέτυχε, οι Τούρκοι έκαναν ολική επίθεση στον Αλβανικό στρατό, ο οποίος μπόρεσε να διατηρήσει την διάταξή του, διακόπτοντας την προώθηση των εχθρών τους. Εκείνη την στιγμή, ο Σκεντέρμπεης, παρατηρώντας πως ο αντίπαλος στρατός ήταν εντελώς αφύλακτος από πίσω, διέταξε το ιππικό του να βγει από το δάσος και να επιτεθεί, περικυκλώνοντας τους Τούρκους πλήρως. Έτσι,  πάνω από οι μισοί Οθωμανοί σφαγιάστηκαν και οι Αλβανοί νίκησαν θριαμβευτικά. Με αυτόν τον τρόπο ο Σκεντέρμπεης έκανε τους Τούρκους να καταλάβουν πως θα ακολουθούσε περισσότερη αιματοχυσία, πριν εκείνοι μπορέσουν να τον υποτάξουν.

Πηγές 

–               Γεώργιος Σφρατζής, Χρονικό της Αλώσεως, Αθήνα, εκδ. Σπανός, 1996.

–               Μιχαήλ Κριτόβουλος, Ιστορία, Αθήνα, εκδ. Κανάκη, 2005.

 

Βιβλιογραφία

–               Caroline Finkel, Οθωμανική Ιστορία (1300-1923), Αθήνα, εκδ. Διοπτρά, 2007.

–               Steven Runciman, Μυστράς, Αθήνα, εκδ. Καρδαμίτσα, 2003.

–               Αλέξανδρος Πασπάτης, Πολιορκία και Άλωσης της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Οθωμανών εν έτει 1453, Αθήνα, εκδ. Εκάτη, 2009.

–               Παγανέλ Κ., Γεωργίου Καστριώτη του επιλεγόμενου Σκεντέρμπεη, Αθήνα, εκδ. Ελεύθερη Σκέψις, 2001.

 Ακολουθήστε το "Εξιστορώντας" στην σελίδα μας στο Facebook, στο προφίλ μας στο Instagarm και κάντε εγγραφή στο κανάλι μας στο YouTube ώστε να μην χάνετε τα νεότερα ιστορικά μας άρθρα και τις συνεντεύξεις μας.