Γιάννης Καλατζής: Το τρίο, η δόξα, η κύρα Γιώργαινα, το παραμυθάκι και τα δύσκολα τελευταία χρόνια.

Σωτήρης Σουχλέρης

Τι να πεις ή μάλλον τι να μην πεις για τον Γιάννη Καλατζή. Μεγάλη φιγούρα του ελληνικού λαϊκού-εντέχνου τραγουδιού, αγαπημένος των νέων στα 60s και στα 70s, συνεργάστηκε σχεδόν με όλους τους μεγάλους συνθέτες του ελληνικού πενταγράμμου.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1943. Η καριέρα του ως τραγουδιστής ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1960, όταν ο ίδιος ήταν μέλος του Τρίο Μορένο στη Θεσσαλονίκη. Ο Καλαντζής αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου αρχικά είχε συνεργαστεί με τον διάσημο συνθέτη Γιώργο Μητσάκη. 

Τρίο Μορένο

Το «Τρίο Μορένο» ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη στις αρχές της δεκαετίας του’60, από τον Γιάννη Καλατζή και δυο φίλους του. Εμφανίσθηκε τότε σε εκπομπές στο ραδιοφωνικό σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων της Θεσσαλονίκης. Γενικά δεν έχουμε πολλές πληροφορίες γι’ αυτό το Τρίο. Αλλά κι αυτές που υπάρχουν είναι αντικρουόμενες, όσον αφορά τις χρονολογίες και τα πρόσωπα… Προφανώς, από την ίδρυσή του, μέχρι την τελευταία περίοδο του συγκροτήματος, υπήρξαν αλλαγές στα πρόσωπα. 

Στο ένθετο του cd «Όταν τα Τρίο τραγουδούν» που κυκλοφόρησε από την Ελληνική Ραδιοφωνία, σαν αρχικά μέλη του συγκροτήματος αναφέρονται οι Γιάννης Καλατζής, Αντώνης Ματθαίου και Λάμπρος Νικολαΐδης, ενώ στις πληροφορίες του Πέτρου Δραγουμάνου, στον "Οδηγό Ελληνικής Δισκογραφίας", σαν μέλη, εκτός του Καλατζή, φέρονται οι Άγης Γιαννόπουλος και Κώστας Φραγκοράπτης. Σε αντίθεση με το σημείωμα στο οπισθόφυλλο του δίσκου «From Athens with love», που γράφει πως το γκρουπ αποτελούσαν οι Γιάννης Καλατζής, Αλέκος Πάντας και Φραγκίσκος Δακρότσης. Αναφέρεται επίσης, πως είχε ήδη κυκλοφορήσει ο δίσκος. 

«Το Τρίο Μορένο τραγουδά την Ελλάδα», για τον οποίο δεν βρήκα περισσότερα στοιχεία…Το 1962 εμφανίσθηκαν με το Νίκο Σταυρίδη και τον Μίμη Φωτόπουλο, να τραγουδούν τη σύνθεση του Γιώργου Κατσαρού «Ο Γρηγόρης κι ο Σταμάτης» στην κινηματογραφική ταινία «Ο Σταμάτης κι ο Γρηγόρης». Ηχογράφησαν επίσης κάποια τραγούδια των Κατσαρού, Γιώργου Μουζάκη, Γιώργου Μητσάκη κ.α., άλλοτε μόνοι τους και άλλοτε στο πλευρό τραγουδιστών όπως ο Πάνος Γαβαλάς, η Γιώτα Λύδια, ο Αντώνης Ρεπάνης, η Πόλυ Πάνου, η Λάουρα, ο Τώνης Μαρούδας και άλλοι. Το 1965, ο Μαρούδας ακούγοντας την ιδιαίτερη φωνή του Καλατζή, του πρότεινε, να κατέβει μόνιμα από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα, όπου το 1967 ξεκίνησε την προσωπική του πορεία με τα τραγούδια του Γιώργου Μητσάκη.

Η δημοτικότητά του άρχισε να αυξάνεται και είχε μια παραγωγική συνεργασία με μερικούς από τους πιο διάσημους Έλληνες συνθέτες της περιόδου - Μάνος Λοΐζος, Σταύρος Κουγιουμτζής, Γιώργος Κατσαρός, Μίμης Πλέσσας, ο Γιάννης Σπανός, και Τόλης Βοσκόπουλος. Καλατζής συμμετείχε στο άλμπουμ μαζί με τραγουδιστές όπως ο Γιώργος Νταλάρας, η Χάρις Αλεξίου, ο Γιάννης Πάριος, η Μαρίζα Κωχ, η Λίτσα Διαμάντη και ο Κώστας Σμοκοβίτης. Εμφανίστηκε επίσης σε δέκα ταινίες.

Καθιέρωση και η οικογένεια

Η πρώτη μεγάλη επιτυχία του, που τον καθιέρωσε, ήταν το 1968 τα Χρυσά κλειδιά, των Δερβενιώτη-Βίρβου. Μέσα στο 1968 έρχεται και η συνεργασία του με τον Μάνο Λοΐζο και τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, και η συμμετοχή του στον δίσκο Σταθμός, με τραγούδια όπως το Δελφίνι δελφινάκι ή το Παλιό ρολόι.

Η ευτυχία του, ολοκληρώνεται όταν γνωρίζει τη Δήμητρα, παντρεύονται και αποκτούν δύο παιδιά, την Άρτεμις και τον Γιώργο. Όλα του τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα. Επιτυχημένη καριέρα και μια σωστή οικογένεια. Στον ελεύθερο χρόνο του, μπαίνει στα καΐκια και ταξιδεύει στη θάλασσα. Στη συνείδηση του κόσμου, θα μείνει ως ένας τραγουδιστής ακλόνητα διακριτικός με ωραία φωνή, που ποτέ δεν προσπάθησε να προβληθεί με σκάνδαλα.

Η Κυρά Γεώργαινα

Την περίοδο της χούντας, το 1970, ο Καλατζής ανεβαίνει κατακόρυφα στα κέντρα και στις δισκογραφικές εταιρείες. Η καριέρα του έχει εκτοξευτεί και τότε κάνει μια απρόσμενη και επικίνδυνη κίνηση, σατιρίζοντας τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. Η αλήθεια είναι πως οι στίχοι του Πυθαγόρα δεν πήγαιναν για τον δικτάτορα αλλά για τον Γιώργο Κατσαρό, όμως ο κόσμος που δεν ήξερε, το εξέλαβε ως σατιρικό για τον αρχηγό της δικτατορίας. Οι στίχοι τα λένε όλα από μόνοι τους, ενώ η σύζυγος του Παπαδόπουλου, Δέσποινα, ισχυρίζεται πως το κομμάτι γράφτηκε για εκείνη και πως ουδέποτε την πείραξε. 

  

                                                (Δέσποινα Παπαδοπούλου πρώτη κυρία της Ελλάδος)

Στίχοι: Πυθαγόρας

Μουσικοί: Γιώργος Κατσαρός

Κυρά - Γιώργαινα, ο Γιώργος σου πού πάει

για πού το 'βαλε και πού το ξενυχτάει

Έβαλε το σκούρο του, άναψε το πούρο του

μπήκε στο αμάξι του και εντάξει του.

Ο Γιώργος είναι πονηρός κι αυτά που λέει μην τα τρως

Κι από τις έντεκα κι εμπρός κυκλοφοράει για γαμπρός (δις)

Κυρά - Γιώργαινα, στο λέω υπευθύνως

ο Γιωργάκης σου είν' ένας θεατρίνος

Για δουλειά σού μίλησε, πονηρά σε φίλησε

η αυγούλα μύρισε και δε γύρισε.

Ο Γιώργος είναι πονηρός κι αυτά που λέει μην τα τρως

Κι από τις έντεκα κι εμπρός κυκλοφοράει για γαμπρός (δις).

Όταν ο Κατσαρός άκουσε τους στίχους, του άρεσαν και αποφάσισε να συνθέσει τη μουσική. Μόλις το τραγούδι κυκλοφόρησε έγινε μεγάλη ραδιοφωνική επιτυχία και τραγουδήθηκε σε πέντε γλώσσες. Στη Γαλλία το τραγούδησε ο Μισέλ Πορναρέφ και στη Γερμανία η Βίκυ Λέανδρος. Στην Ελλάδα επειδή ο πιο γνωστός Γιώργος της εποχής ήταν ο δικτάτορας Γιώργος Παπαδόπουλος ο κόσμος το είχε συνδέσει με εκείνον και τη γυναίκα του Νίκη Βασιλειάδη, με την οποία χώρισε το 1968 για να παντρευτεί στην πρώην πολιτική υπάλληλο στη ΓΥΣ Δέσποινα.

Όπως και να έχει το κομμάτι έγινε σουξέ το 1970 και τραγουδήθηκε και απ' άλλους καλλιτέχνες της εποχής. Ο Καλατζής, όπως και οι συντελεστές μουσικοί δεν έπαθαν τίποτα, αν και μάλλον πέρασαν από την ασφάλεια για εξηγήσεις και δεν τιμωρήθηκαν. Συνέχισαν ακάθεκτοι να δουλεύουν και ο Γιάννης σκαρφάλωνε στο Έβερεστ του ελληνικού τραγουδιού. 

Η Μεταπολίτευση δεν τον σήκωσε

Το 1974 φέρνει μαζικές αλλαγές στην Ελλάδα. Η δικτατορία πέφτει τα πράγματα αλλάζουν, παλιές αξίες χάνονται και ο Καλατζής νιώθει μια πίεση. Η μεταπολίτευση δεν τον σήκωσε τον Καλατζή, σαν να μην ταίριαζε στο νέο κλίμα. Αραιώνει τους δίσκους, συνεργάζεται με τον Καρβέλα, κάνει σουξέ αλλά ευτελέστερα, Στη Χονολουλού-στη Χονολουλού εκεί θα πάει η τρέλα δεν πάει αλλού, και Τώρα πλάκα μου κάνεις Άντε και αντίο θα σε δω στο πλοίο στις 32 του άλλου του μηνός. Οπότε, αποσύρθηκε αξιοπρεπέστατα και για πολλές δεκαετίες έμεινε σιωπηλός.

Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970, ο Καλατζής συνεργάστηκε με τον συνθέτη Νίκο Καρβέλα και το 1981 κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ με τα τραγούδια του Τόλη Βοσκόπουλου. Το τελευταίο του Άλμπουμ, προτού αποσυρθεί από το ενεργό τραγούδι, ήταν το 1984, ωστόσο, το 1985, πήρε μέρος σε μια μεγάλη συναυλία αφιερωμένη στον συνθέτη Μάνο Λοΐζο, που πραγματοποιήθηκε στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας.

Το 2000, κυκλοφόρησε ένα διπλό CD, το πρώτο με τις μεγαλύτερες επιτυχίες του σε νέες εκδόσεις και το δεύτερο με το περίφημα ελληνικά τραγούδια στην απόδοσή τους. Ο Καλατζής θεωρείται ένας από τους καλύτερους τραγουδιστές της εποχής και τα τραγούδια του έχουν ερμηνευθεί και από τους νεότερους τραγουδιστές.

Tο τέλος

Το 2013 ο Γιάννης Καλατζής τιμήθηκε στην ελληνική εκδοχή του τηλεοπτικού προγράμματος Your Face Sounds Familiar που μεταδόθηκε από τον ΑΝΤ1 με τον ηθοποιό Κωνσταντίνο Καζάκο να τον υποδύεται και να εκτελεί ένα από τα πιο διάσημα τραγούδια του, το «Δελφίνι δελφινάκι». Ο Γιάννης Καλατζής πέθανε στις 13 Ιουλίου 2017 σε ηλικία 74 ετών.

Θα σε θυμόμαστε πάντα!