Χρύσανθος "το αηδόνι του πόντου": Η μεγάλη καριέρα, η καταξίωση και η συνεργασία με τον Καζαντζίδη (vid)

Σωτήρης Σουχλέρης

Ο Χρύσανθος Θεοδωρίδης, γνωστός απλά και ως Χρύσανθος, ήταν Έλληνας τραγουδιστής ποντιακής καταγωγής. Ήταν ένας από τους γνωστότερους τραγουδιστές ποντιακής μουσικής και ένας από τους, κατά γενική ομολογία, καλύτερους ερμηνευτές της. Η πολύ ψιλή φωνή του και το ιδιαίτερο ηχόχρωμά της, έμελλε να γίνει σήμα κατατεθέν της καλλιτεχνικής του πορείας. Σύμφωνα με τον συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο υπήρξε μία από τις επτά φωνές του πλανήτη.

Τα πρώτα χρόνια και η κλήση στο τραγούδι

Γεννήθηκε το 1934 στην Οινόη Κοζάνης από γονείς Έλληνες του Πόντου που κατάγονταν από το Πεζιρκιάν Κιατσίτ του δήμου Σελήμ, επαρχίας Καρς του Καυκάσου. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού του και εγγράφηκε στο Βαλταδώριο γυμνάσιο της Κοζάνης. Η δολοφονία του πατέρα του Κωνσταντίνου από συμμορία παρακρατικών το 1947, αναγκάζει την οικογένειά του να καταφύγει στη Δραπετσώνα του Πειραιά. Εκεί ο νεαρός Χρύσανθος θα αναγκαστεί, μαζί με τα αδέλφια του, να αγωνιστεί για να βιοποριστεί. Ταυτόχρονα θα μεταγραφεί στο Α’ Πρότυπο Γυμνάσιο Πειραιώς (σημερινή Ιωνίδειος Πρότυπος Σχολή).

Στα μαθητικά του χρόνια και πιο συγκεκριμένα στο Γυμνάσιο, άρχισε να ασχολείται με το ποντιακό τραγούδι. Την περίοδο από το 1951 μέχρι το 1958 είχε τραγουδήσει σε προγράμματα ραδιοφωνικών σταθμών με τα συγκροτήματα των Ποντίων λυράρηδων (κεμεντζετζήδων στα ποντιακά) Παπαβραμίδη και Σπανίδη. Το 1959, μετά την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων, πήγε στη Θεσσαλονίκη, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα μέχρι το 1975. Τότε συνεργάστηκε με τον βετεράνο λυράρη Γώγο Πετρίδη και μαζί εισήγαγαν την ποντιακή μουσική στα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης, αρχίζοντας από την Καλαμαριά και την Πολίχνη Θεσσαλονίκης εμφανιζόμενοι στις μπουάτ.

O πρώτος δίσκος

Ο Χρύσανθος ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο το 1954, ο οποίος ήταν 78 στροφών. Έπειτα ηχογράφησε τριάντα περίπου ποντιακούς δίσκους 45 στροφών, γράφοντας και τους στίχους στα περισσότερα, με καθαρά ποντιακή παραδοσιακή μουσική επένδυση όπως και στους δίσκους 33ων στροφών του. Εκτός από το ποντιακό τραγούδι, από το 1973 άρχισε συνεργασία με τον μουσικοσυνθέτη Χριστόδουλο Χάλαρη στο ελληνικό έντεχνο τραγούδι, συμμετέχοντας στους δίσκους «Ακολουθία» με τον Νίκο Ξυλούρη και τη Δήμητρα Γαλάνη, «Πάθη Απόκρυφα», «Δροσουλίτες» (μαζί με τη Δήμητρα Γαλάνη) και ηχογραφεί τον «Μεγαλέξανδρο» για την ομώνυμη ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Στη δισκογραφία του συμπεριλαμβάνεται και ένας δίσκος συνεργασίας με τον Στέλιο Καζαντζίδη. Το 1967 νυμφεύθηκε την Αναστασία Παχατουρίδου, η οποία τον συντρόφευσε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Η γνωριμία με τον Στέλιο και ο δίσκος ορόσημο

Το 1993 είχε έρθει η μεγάλη ώρα. Η στιγμή που οι δυο μεγαλύτεροι τραγουδιστές, στο λαϊκό και στο ποντιακό τραγούδι, θα έσμιγαν για να φτιάξουν ένα αριστούργημα. Ο ενδιάμεσος κρίκος ήταν ο Λευτέρης Χαψιάδης, όταν πρότεινε στον Χρύσανθο να συνεργαστεί με τον Καζαντζίδη για έναν ποντιακό δίσκο. Ο Καζαντζίδης παραδέχτηκε ότι ήταν δύσκολο. Παρότι πόντιος δεν μιλούσε εύκολα την γλώσσα. Εκεί ήρθε να παίξει τον ρόλο του "δασκάλου" ο Χρύσανθος, ο οποίος του έμαθε με ακρίβεια τις λέξεις. Η κυκλοφορία του δίσκου αναμενόταν με αγωνία απ΄ το κοινό. Και η επιτυχία του εξέπληξε ακόμη και τους δημιουργούς του.

Είχε τίτλο "Τα αηδόνια του Πόντου". Ένα πραγματικό περιουσιακό στοιχείο της ποντιακής μουσικής, κυκλοφόρησε από την ΜΒΙ (την εταιρεία που δούλευε ο Καζαντζίδης) και ξεπέρασε τις 30.000 πωλήσεις. Την ενορχήστρωση είχε ο Χρήστος Νικολόπουλος που σε κάποια τραγούδια παίζει ούτι και λαούτο. Στον δίσκο συμμετείχαν επίσης ο Θανάσης Τσολερίδης, ο Μπάμπης Κεμανετζίδης, ο Δημήτρης Κουγιουμτζίδης, ο Χρήστος Χρυσανθόπουλος και ο Θόδωρος Βεροιώτης. Η ηχογράφηση έγινε από τον Βαγγέλη Καλάρα και την επιμέλεια παραγωγής είχε ο Λευτέρης Χαψιάδης. Το άλμπουμ κυκλοφόρησε ξανά σε cd το 2008. 

Στον δίσκο περιλαμβάνονταν τα εξής κομμάτια: 

Οι Δυ' Πα Στέλιο Έζησα Μ' 

Στ. Καζαντζίδης*– Τα Καημούς Της Ξενητειάς 

Χρύσανθος– Πείνω Και Τρώγω Αίματα 

Στ. Καζαντζίδης*–  Ο Χωρέτες 

Χρύσανθος– Ο Πρόσωπο Σ' Μανουσιάκ 

Στ. Καζαντζίδης*– Όχι Πόλεμοι 

Χρύσανθος– Που Είσαι Μεγ' Αλέξανδρε 

Στ. αζαντζίδης*– Τσιαμπασίν 

Χρύσανθος, Χρ. Χρυσανθόπουλος*– Αδά Σο Καταλάϊ Απάν 

Στ. Καζαντζίδης*– Ο Αντάρτης 

Χρύσανθος, Χρ. Χρυσανθόπουλος*– Αγρέλαφον 

Στ. Καζαντζίδης*– Αητέντς' Επαραπέτανεν

Το τέλος και μεγαλειώδης κηδεία

Ο Χρύσανθος Θεοδωρίδης καθιερώθηκε ως βάρδος του ποντιακού ελληνισμού, τραγουδώντας για 50 χρόνια, εκφράζοντας τα συναισθήματά των Ποντίων, οι οποίοι του έχουν αποδώσει τον χαρακτηρισμό «αηδόνι του Πόντου». Πέθανε στις 30 Μαρτίου 2005, σε ηλικία 71 ετών, από έμφραγμα του μυοκαρδίου. Η σορός του ετέθη σε λαϊκό προσκύνημα, όπου απέτισαν φόρο τιμής χιλιάδες Πόντιοι.

Ακολουθήστε το "Εξιστορώντας" στην σελίδα μας στο Facebook, στο προφίλ μας στο Instagarm και κάντε εγγραφή στο κανάλι μας στο YouTube ώστε να μην χάνετε τα νεότερα ιστορικά μας άρθρα και τις συνεντεύξεις μας.