Τa Prohm: Ο ναός του TOMB RAIDER






Λεωνίδας Παπαδόπουλος

Ν

αός, ιδιαίτερα ελκυστικός! Σίγουρα,  με το επαινετέο κάλλος του ταξιδεύει τον νού σε κόσμους, τόσο λαμπερούς όσο και μαγνητικούς. Λειτουργεί, ως μια συναρπαστική πυξίδα, που ο άνθρωπος χρησιμοποιεί, για να έρθει σε επαφή με κάτι το αλλότροπο και ίσως υπνωτικό. 

Εικόνα 2: Μια αναπαράσταση του Ναού και των Μοναχών από ένα έργο τέχνης.

Μπορεί, η επιστήμη να  μη κατάφερε να δημιουργήσει τη μηχανή του χρόνου, που θα καθιστούσε  δυνατό το ταξίδι σε κάποιο σημείο του χρονοσυνεχούς, αλλά το Τα Προμ υπερβαίνει κάθε προσδοκία από όλες τις απόψεις. Όποιος το επισκέπτεται έχει τη ευκαιρία, να φανταστεί, να ονειροπολήσει και να μεταβεί πνευματικά σε μια εναλλακτική πραγματικότητα, όπου θα γίνει παρατηρητής ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής. Θα προσπαθήσει να νιώσει πάνω στο ίδιο του το σώμα, τη καθημερινή άσκηση των μοναχών.  Να  βιώσει με νοητικό τρόπο τις συνθήκες επιβίωσης της εποχής και να ανατρέξει σε προσωπικές γνώσεις και εμπειρίες, ώστε με ειλικρινή ενσυναίσθηση να αναρωτηθεί, πως είναι δυνατό να εγκαταλήφθηκε ένα τέοιο μνημείο. Με λίγα λόγια, ο ναός αποτελεί  μια φυσική χρονοκάψουλα, βρίσκεται ακόμη και σήμερα στη αρχική του μορφή.




Εικόνα 2: Μια άλλη άποψη του Ναού
.

Ο Ναός χτίστηκε το 1186 μ.Χ και ονομαζόταν Rajavihara. Ήταν το μοναστήρι του Βασιλιά. Το Ta Prohm, ήταν βουδιστικός ναός, αφιερωμένος στη μητέρα του Jayavarman VII. Ο Jayavarman VII, γεννήθηκε το 1120-25 και πέθανε το 1220. Ήταν ένας από τους πιο δυνατούς και παραγωγικούς βασιλιάδες της Αυτοκρατορίας των Χμέρ, αφού κατάφερε να επεκτείνει το βασίλειο του στη μεγαλύτερη δυνατή έκταση και να μπει σε αρκετά προγράμματα, που αφορούσαν τη ανοικοδόμηση Ναών, δρόμων και νοσοκομείων. Ο Ναός λοιπόν, βρίσκεται στη περιοχή Angkor και χρειάστηκαν περίπου 80.000 άνθρωποι για να τον ανοικοδομήσουν και να τον συντηρήσουν. Δεδομένα που έχουν καταγραφεί στο αρχαιολογικό αρχείο. Όλα αυτά τα γνωρίζουμε από μια επιγραφή που έχει διασωθεί και αναφέρει τις παραπάνω πληροφορίες.


Εικόνα 3: Το διάσημο δέντρο
Tomb Raider, όπως αυτό απαθανατίζεται από τον φωτογράφο. Σαν καταράκτης αγκαλιάζει το κτίριο στον κεντρικό περίβολο του κροκοδείλου.

Ως προς τη δομή το Ta Prohm, διαθέτει πύργους, στενούς διαδρόμους κι κλειστές αυλές. Κάποιοι διάδρομοι είναι σχεδόν αδιάβατοι, βουλωμένοι από λεπτούς λαξευμένους πέτρινους ογκόλιθους  που έχουν εκτοπισθεί από τις ρίζες των δέντρων. Τα δέντρα αυτά, έχουν το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό να φύονται πάνω σε λιθοδομές, αφου τις χρησιμοποιούν ως μηχανισμό ισσοροπίας.  Τα ανάγλυφα των τοιχών καλύπτονται από λειχήνες, βρύα, θάμνους και έρποντα φυτά. Σήμερα, πάνω στη στέγη του Ναού, υψώνονται εκαντοτάδες δέντρα, που ως μια πρασινωπή ομπρέλα, δημιουργούν ένα μαγευτικό σκηνικό. Το τοπίο χαρακτηρίζεται από μια ξεχωριστή νότα παιδικής φαντασίας. Νομίζεις ότι βρίσκεσαι στη χώρα των νεράιδων, όπου τα φύλλα των δέντρων και τα παιχνίδια της φύσης, δίνουν μια μοναδική αύρα και ευεξία στη τοποθεσία. Ο τρόπος που οι ρίζες των δέντρων αγκαλιάζουν τον ναό, δίνουν τη αίσθηση ότι πρόκειται για ένα τεχνούργημα που γεννήθηκε από τη ίδια τη φύση, η οποία ένωσε λίθο, λίθο για να βγεί αυτό το αξιόλογο αποτέλεσμα.


Εικόνα 4: Εδώ βλέπουμε τη Lara croft, μπροστά από το μεγάλο δέντρο.

Ο πιο δημοφιλής σχηματισμός ρίζας βρίσκεται στο εσωτερικό της ανατολικότερης γόπουρα, «περίπτερη είσοδος» του κεντρικού περιβόλου, με το παρατσούκλι του Κροκοδείλου. Στον κεντρικό περίβολο του Ναού υπάρχει ένα δένδρο που ονομάζται “Tomb Raider” , όπου η lara Croft, διάλεξε ένα λουλούδι γιασεμί. Αυτός είναι ο λόγος που έμεινε περισσότερο γνωστή αυτή η ονομασία, αφού ανέδειξε τον τα προμ σε μεγάλο τουριστικό προορισμό.

Κάποτε ο επισκέπτης ήταν δυνατό να σκαρφαλώσει στις κατεστραμμένες στοές, αλλά τώρα απαγορεύεται , επειδή είναι ριψοκίνδυνο. Πολλές από αυτές τις πέτρες ζυγίζουν ένα τονο και θα μπορούσαν να καταρρεύσουν με μεγάλη ευκολία, προκαλλώντας καταστροφές, ζημιές και τραυματισμούς. Μια ινδική ομάδα αρχαιολόγων που εργάζονται μαζί με ομόλογους τους στη Καμπότζη, συμβάλουν στη συντήρηση του Ναού. Ο φωτογενής και ατμοσφαρικός συνδυασμός δέντρων που φύονται από τα ερείπια και το περιβάλλον της ζούγκλας, το έχουν καταστήσει ένα από τους πιο δημοφιλείς ναούς του Angkor.

Στο Ναό αυτό, παρατηρούμε ότι οι φυσικές διεργασίες σχηματισμού της αρχαιολογικής θέσης “cultural transforms”, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για τη κατάσταση του. Στη αρχαιολογία,  οι επιστήμονες χαίρονται όταν βρίσκουν μια αρχαιολογική θέση σχετικά αδιατάρακτη. Αυτό φυσικά είναι λίγο σπάνιο, επειδή όλα τα όντα και οι κατασκευές σε αυτό τον κόσμο υποβάλλονται στο βέλος του χρόνου. Δηλαδή, μια διαδικάσια σταδιακής αποδυνάμωσης και αποσύνθεσης. Το θετικό σε αυτή τη φυσιολογική πορεία των πραγμάτων είναι ότι κάποια στιγμή αυτή η καταστροφική διενέργεια έρχεται σε ισσοροπία και επιβραδύνεται. Ο αέρας, το νερό, η χλωρίδα και η πανίδα δημιουργούν διάφορες διαβρώσεις, οι οποίες είναι ικανές να επηρεάσουν τη αρχική οργάνωση της αρχαιολογικής θέσης, να αλλάξουν τη χωροταξική θέση των ευρημάτων, και να δημιουργήσουν νέες σχέσεις αιτιώδους συνάφειας. Από τη στιγμή που ο ναός εγκαταλήφθεικε, ξεκίνησε ο νόμος της διάπλασης. Χάθηκε ο ρόλος που είχε και απέκτησε αυτόν της ερήμωσης. Έπειτα έρχεται ο νόμος της μετάπλασης, ο οποίος θα επιβάλλει τις φυσικές δυνάμεις αποσύνθεσεις με ποικίλους τρόπους, τους οποίους αναλύσαμε παραπάνω. Η μελέτη των διαδικασιών μετάπλασης, ονομάζεται ταφονομία. Οι αρχαιολόγοι έχουν συμφωνήσει να μη αναστηλώσουν τον ναό εξ’ ολοκλήρου, γιατί θα έπρεπε να ξεριζώσουν τον φυτικό διάκοσμο, κάτι που θα ήταν εντελώς καταστροφικό. Ακόμη και αν το κατάφερναν το μνημείο αυτό δεν θα είχε την ίδια αξία. Τέλος, η  Unesco ενέγραψε το Ta Prohm στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς το 1992 και από τότε βρίσκεται υπό τη προστασίας της.

 

Βιβλιογραφία

*    Wheeler K. 2000. Theoretical and Methodological Considerations for Excavating Privies. Historical Archaeology 34:3-19.

*    Webster, G. 1974. Practical Archaeology, 2nd edition. London

*  Barker, P. 1993. Techniques of Archaeological Excavation. London.

*    https://www-lonelyplanet-com.translate.goog/cambodia/temples-of-angkor/attractions/ta-prohm/a/poi-sig/500632/1002179?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=el&_x_tr_hl=el&_x_tr_pto=sc

*    https://www-britannica-com.translate.goog/biography/Jayavarman-VII

 

Σχόλια